Jednym z najważniejszych układów w organizmie człowieka jest układ krwionośny, który za pośrednictwem tętnic i żył rozprowadza po całym ciele krew pompowaną przez serce. Właśnie w obrębie układu krwionośnego mogą tworzyć się groźne dla zdrowia i życia tętniaki. Czym one są i czym mogą się objawiać?
Tętniak jest poszerzoną tętnicą, powstającą w sąsiedztwie odgałęzienia lub rozwidlenia. Najczęstszym powodem powstania tętniaka jest osłabienie lub uszkodzenie ściany tętnicy albo rzadziej żył. Zdarza się, że tętniak powstaje na ścianie serca. Najgroźniejszym powikłaniem związanym z tętniakiem jest jego pęknięcie, do którego najczęściej dochodzi całkowicie niespodziewanie. Częstym przypadkiem są tętniaki aorty, w pobliżu serca, czy tętniaki mózgu.
Grupy ryzyka
Tętniaki powstają u coraz młodszych osób, ale przez lata mogą zupełnie nie dawać o sobie znać. Częściej występują u kobiet po 50-tym roku życia niż u mężczyzn w tym samym wieku. Szacuje się, że mogą występować nawet u 5-8% populacji, w zależności od opracowania naukowego. Najwięcej tętniaków ujawnia się w krytycznym momencie, kiedy dochodzi do krwawienia podpajęczynówkowego. Niewielką liczbę przypadków tętniaków wykrywa się niejako przez przypadek, dociekając powodów występowania niecodziennych symptomów.
Przyczyny powstania tętniaka
Tętniak może powstać albo na skutek wady wrodzonej, objawiającej się defektem budowy ściany naczynia, albo brakiem czy osłabienie błony mięśniowej, albo też może wynikać ze zmiany przepływu krwi spowodowaną czynnikami degeneracyjnymi. Tętniaki tworzą się przy podziałach naczyń krwionośnych, dlatego też zarówno wrodzone wady tętnic, jak i powstające w naczyniach zmiany zwyrodnieniowe pojawiające się na przestrzeni życia, odgrywają decydującą rolę w powstawaniu tętniaków mózgu.
Do innych przyczyn powstania tętniaków zalicza się:
- Nieprawidłowości rozwojowe w okolicach koła tętniczego mózgu,
- Nadciśnienie tętnicze,
- Stany zapalne w ścianach naczyń,
- Czynniki dziedziczne,
- Zmiany miażdżycowe.
Rodzaje tętniaków
Wyróżnia się dwa najważniejsze rodzaje tętniaków mózgu:
- Workowate, najczęściej występujące,
- Wrzecionowate, rzadziej spotykane.
Tętniaki dzieli się też na rodzaje pod względem ich wielkości. Najmniejsze, do 10 mm najczęściej nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia człowieka, bowiem rzadko pękają, ale mogą się powiększać. Ograniczone ryzyko negatywnych konsekwencji zdrowotnych występuje w odniesieniu do najmniejszych tętniaków, które można leczyć chirurgicznie. Tętniaki ogromne mogą mieć ponad 25 mm szerokości.
Pęknięcie tętniaka
Tętniaki mogą być zmianami tętniczymi niepękającymi lub ulegającymi pęknięciom. Wówczas dochodzi do krwawienia podpajęczynowkowego. Pierwszym objawem pękającego tętniaka jest nagły, niezwykle silny ból głowy, który nie można uśmierzyć przy użyciu klasycznych środków przeciwbólowych. Krwawienie nie jest zbyt rozległe, ale jeśli ma gwałtowny przebieg, ból głowy może promieniować w okolicy karku, szyi i gałek ocznych. W momencie pęknięcia tętniaka może dojść do utraty przytomności pacjenta. Przy masywnych tętniakach ich pęknięcie może w ostateczności prowadzić do zgonu pacjenta.
Do objawów pęknięcia tętniaka wlicza się:
- Wzrost ciśnienia śródczaszkowego,
- Poszerzenie źrenic,
- Porażenie ośrodka oddechowego,
- Porażenie ośrodka krążeniowego,
- Wrażliwość na światło,
- Upośledzenie widzenia,
- Zaburzenia świadomości,
- Wodogłowie,
- Zaburzenia pamięci,
- Zaburzenia równowagi.
Tętniaki niekrwawiące
Zmiany w obrębie tętnic, które nie ulegają krwawieniu, czyli tętniaki niekrwawiące najczęściej nie dają żadnych objawów. Paradoksalnie, pierwszym objawem może być krwawienie podpajęczynówkowe.
Leczenie tętniaka
Najczęściej tętniaki leczone są chirurgicznie. Najpierw przeprowadza się działania diagnostyczne, oparte na tomografii komputerowej lub metodach radiologicznych.
Komentarze